Nationale Pindakaasdag? Jazekers, 24 januari was het de 7^e op rij sinds de eerste in 2017. Reden om pindakaas eens onder de loep te nemen. Wist je dat we er jaarlijks 20 miljoen potten van eten in Nederland?

De pinda is eigenlijk geen noot maar een peulvrucht en vindt zijn oorsprong in Peru. Andere namen zijn aardnoot, grondnoot, olienoot en apennoot. We rekenen de pinda in de gezondheidsrichtlijnen tot noten, omdat de eigenschappen en samenstelling overeenkomen.

De onverzadigde vetzuren in pinda’s en pindakaas zijn gezond. De toevoegingen (zout, suiker, gehard palmvet) in pindakaas zijn niet gezond. Dat is de reden waarom alleen pindakaas dat voor 100% bestaat uit pinda’s in de richtlijnen van de Schijf van Vijf voorkomt. Het advies luidt om dagelijks (afhankelijk van geslacht en leeftijd) vijftien tot vijfentwintig gram ongezouten noten (zoals pinda’s) of notenpasta/pindakaas  te eten. Tegenwoordig vind je in alle grote supermarkten 100% pindakaas.

Vet, verzadigd of onverzadigd, levert meer kilocalorieën dan eiwitten en koolhydraten. Let op bij de dagelijkse inname van gezonde vetten: als je, mede door het eten van pinda’s, meer kilocalorieën binnenkrijgt dan je per dag nodig hebt, dan is het logische gevolg een toename van je lichaamsgewicht.

Pinda’s bestaan voor 50% uit vet. Eén eetlepel pinda’s (20 gram) = 126 kilocalorieën. Pindakaas bevat iets meer vet (ongeveer 60%). Pindakaas voor één snee brood (20 gram) = 135 kilocalorieën. Het merendeel van dit vet is gezond enkelvoudig onverzadigd vet. Een kleiner deel bestaat uit gezond meervoudig onverzadigd vet. Ongeveer vijftien procent is het ongezondere verzadigde vet. Verder bevatten pinda’s geen transvet en cholesterol. Sporters en vegetariërs kiezen regelmatig voor pinda’s omdat deze "noten" voor een kwart uit eiwitten bestaan. Pinda’s zijn volwaardige vleesvervangers, omdat ze voldoende eiwit, ijzer en vitamine B1 bevatten. De rest van de pinda bestaat uit koolhydraten en voedingsvezels. Verder leveren pinda’s belangrijke vitaminen, zoals: vitamine B1, vitamine B3, foliumzuur en vitamine E.

NB: Alleen de 100% pindakaas (zonder toevoegingen) past in een gezond voedingspatroon.

Wist je dat Nederland -naast Frankrijk, Engeland en Duitsland- één van de grootgebruikers van pindakaas is? Na de Tweede Wereldoorlog kwam pindakaas in Nederland op de markt, om precies te zijn in 1948. Zo’n 150 jaren daarvoor werd de eerste echte pindakaas in Amerika gemaakt. Drieduizend jaar geleden maalden indianen in Zuid Amerika pinda’s met cacao tot een kleverige pasta, minder smeerbaar als onze hedendaagse pindakaas. In West-Afrika gebruikt men pindapasta vijfhonderd jaar. Midden vorige eeuw maalden zij geroosterde pinda’s maalden en voegden daar honing en rode peper aan toe. In Zuid-Amerika werden in de 19^e eeuw pinda’s gehakt of gemalen en vermengd met zout. In diezelfde eeuw aten de soldaten tijdens de Amerikaanse burgeroorlog pindapap. Spaanse en Portugese ontdekkingsreizigers brachten in het begin van de zestiende eeuw de pinda naar Europa.

Argentinië is de voornaamste leverancier van pindakaaspinda’s in Nederland. Er zitten ongeveer 585 pinda’s in één pindakaaspot (inhoud 350 gram). Veelal komen daar toevoegingen bij zoals: olie (onder andere palmolie), zout en suiker. Samen met deze ingrediënten en koeling, ontstaat er een stevige smeerbare pindakaas.

In Amerika en Engeland kennen ze dit broodbeleg als 'peanut butter' . Bij de introductie in Nederland mocht deze spread geen 'pindaboter' heten. Boter is een beschermde claim. Destijds werd er gekozen voor 'kaas'.

Wat verder te doen met pindakaas, behalve op je boterham smeren?

Geurtjes verwijderen. Bak je een visje, ruikt je hele huis ernaar. Met gewone luchtverfrissers bereik je niet altijd het gewenste effect. Het bakken van een eetlepel pindakaas (enkele minuten) leidt wel tot het gewenste resultaat of het visluchtje zal beduidend afgenomen zijn.

Smeermiddel. Piepende scharnieren? Een likje pindakaas erop doet wonderen. De natuurlijke oliën in pindakaas werken net zo goed als smeermiddelen van de doe-het-zelfzaak.

Verwijderen van lijm. Hè wat naar die hardnekkige lijmlaag als je een etiket af haalt van een glazen pot, die je weer wilt gebruiken. Doe er een beetje pindakaas op en je veegt het er na een korte inwerktijd zo vanaf.

Kauwgom verwijderen. Er zal maar kauwgom maar in je haar, kleding of tapijt terechtkomen, wat een plakkerig goedje. Ook is pindakaas als redmiddel inzetbaar: smeer het op de plek met kauwgom, even in laten werken en vervolgens schoonvegen met een kammetje of doekje.